Systemy wentylacji pożarowej

Zgodnie z ogólnymi prawami fizyki powstający w trakcie pożaru dym przemieszcza się i rozprzestrzenia po całym budynku ze względu na różnicę ciśnień wywołaną:

• efektem kominowym,
• wiatrem,
• działaniem instalacji wentylacji bytowej i klimatyzacji,
• wyporem gorących gazów na kondygnacji objętej pożarem

W celu przeprowadzenia dokładnej analizy kierunków przepływu dymu, każdy z tych czynników powinien zostać wzięty pod uwagę i rozpatrzony. Jednak w praktyce, ze względu na brak szczegółowych danych związanych z warunkami atmosferycznymi i warunkami w budynku (wielkość nieszczelności, ilość otwartych drzwi i okien itp.) jakie miałyby miejsce w trakcie ewentualnego pożaru, dokładna analiza wszystkich parametrów nie jest zazwyczaj możliwa.

Podstawowym wymaganiem stawianym wszystkim typom instalacji wentylacji pożarowej  jest zabezpieczenie przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych, co jest rozumiane jako zabezpieczenie przed utrzymywaniem się na tych drogach dymu w ilości, która ze względu na ograniczenie widoczności lub toksyczność, uniemożliwiłaby bezpieczną ewakuację. Gwarantuje to bezpieczną ewakuację ludzi oraz dostęp ekip ratowniczych do pomieszczeń objętych pożarem. Ponadto działanie tych instalacji ma za zadanie obniżanie temperatury dymu i gorących gazów, co zmniejsza ryzyko wystąpienia rozgorzenia oraz redukuje zniszczenia wyposażenia oraz konstrukcji budynku. Należy zwrócić uwagę, że ze względu na ograniczenia techniczne, instalacji wentylacji pożarowej nie stawia się wymagania usunięcia całej ilości dymu powstającego w trakcie pożaru ani zabezpieczenia przed zadymieniem wszystkich pomieszczeń znajdujących się w budynku, a jej zakres działania ogranicza się jedynie do niektórych przestrzeni. Zgodnie z Life Safety Code  wymagane jest, aby przestrzeń wolna od dymu w atriach wynosiła co najmniej 1,80 m od podłogi, tak aby ewakuujący się ludzie mogli przechodzić pod warstwą dymu zgromadzoną pod stropem.

Instalacja wentylacji pożarowej powinna być uruchamiana natychmiast po wykryciu pożaru i funkcjonować przez cały czas trwania ewakuacji i akcji gaśniczej.

Rozwiązania techniczne wentylacji pożarowej są indywidualne dla każdego budynku i  ściśle uzależnione od typu jego konstrukcji, wielkości i przeznaczenia. Mogą one być oparte zarówno na systemach wentylacji naturalnej jak i mechanicznej. Mogą to być układy wykorzystujące do celów oddymiania istniejącą w budynku instalację wentylacji bytowej, bądź niezależne systemy wentylacji pożarowej, działające tylko w przypadku powstania pożaru.
Istnieją trzy podstawowe systemy wentylacji pożarowej, stosowane w obiektach budowlanych:

• systemy zapobiegajace zadymieniu (nazywane w niektórych dokumentach systemami różnicowania ciśnień – ang.:pressure differential systems) – zapewniające wytworzenie różnicy ciśnień pomiędzy przestrzenią objętą pożarem i sąsiadującą przestrzenią chronioną, uniemożliwiającej przedostanie się dymu do przestrzeni chronionej ;
• systemy przepływowe – powodujące ograniczenie przepływu dymu za pomocą   strumienia powietrza o odpowiedniej prędkości, nawiewanego w przeciwnym kierunku do napływającego dymu;
• systemy usuwania dymu – powodujące usuwanie dymu z przestrzeni zadymionej (objętej pożarem, lub do której dym się wydostaje) przy pomocy specjalnie wykonanych do tego celu urządzeń w sposób  mechaniczny lub naturalny. Systemy te są jednocześnie wykorzystywane to wytwarzania podciśnienia w strefach zadymionych, zapobiegającego wydostawaniu się z nich dymu do stref sąsiadujących.